Risk Yönetimi Nedir?

Günlük yaşantımızda, ister birey, ister şirket düzeyinde olsun, başarıya giden yolda karşımıza çıkabilecek sayısız potansiyel riskle karşılaşırız. Risk Yönetimi, özünde, bu riskleri etkin bir şekilde tanımlamamızı, değerlendirmemizi ve bunlara karşı strateji geliştirmemizi sağlayan yapılandırılmış bir yaklaşımdır.

Günümüzün giderek birbirine daha sıkı bağlanan dünyasında, risk dinamikleri daha karmaşık ve öngörülemez bir yapıya bürünmektedir. Her halükarda, risk yönetiminin önemi yadsınamaz; koruyucu bir kalkan görevi görerek belirsizlikleri proaktif bir şekilde yönetmemizi ve yıkıcı aksilikleri önlememizi sağlar.

Basit bir gerçek olay üzerinden düşünecek olursak: bir piknik organize ettiğinizi düşünün. Bu senaryoda, öngörülemeyen hava koşulları, tercih ettiğiniz piknik yerinin müsait olmaması veya beklenmedik trafik gibi çeşitli potansiyel riskler mevcuttur. Bu riskleri yönetmek için hava tahminlerini kontrol eder, aklınızda yedek bir yer bulundurur ve seyahat rotanızı trafiğin yoğun olduğu saatlerden kaçınacak şekilde planlarsınız. Şimdi bunu, risklerin katlanarak arttığı kurumsal bir ortama uyarlayın. Riskler, piyasa dalgalanması, kredi riskleri gibi finansal riskler veya ekipman arızası, tedarik zinciri aksaklıkları ve çok daha fazlası gibi operasyonel riskler arasında çeşitlilik gösterebilir. Etkili risk yönetimi, bu risklerin düşünülmesini, planlanmasını ve ele alınmasını sağlayarak şirketin hedeflerini güvence altına alır ve uzun vadeli vizyonuna doğru istikrarlı bir seyir izlemesini sağlar.

Bazen risk azaltma olarak da adlandırılan risk yönetimi bir faaliyete yönelik ve bir faaliyetten kaynaklanan genel riskin maksimum kabul edilebilir seviyesini hesaplama, daha sonra da, başlangıçtaki risk seviyesine nokta atışı yapmak için risk değerlendirme tekniklerini kullanma, ve eğer risk çok fazla bulunursa, toplu risk seviyesi kabul edilebilir bir seviyeye inene kadar belirli bireysel riskleri azaltmak için bir strateji geliştirme sürecidir.

Analitiğe dayalı risk yönetimi çözümleri, işletmeye kalıcı zarar verme ihtimali olan riskleri – işletme, tedarik zinciri, dolandırıcılık, kredi, veri/siber güvenlik ve düzenlemelere uygunluk, düzenlenen ürünlerin satışı – nötrleyen risk istihbarat araçlarının kişiselleştirilmesine olanak sağlayarak farklı endüstrilerdeki benzersiz risklere hitap etmektedir. Makine öğrenmesi ve gelişmiş analitik teknikler örüntüleri, işaretleri ve eğilimleri aydınlatmayı mümkün kılar. Risk ve tehdit profilleri, risk yönetimi profesyonellerine daha net odak noktası sağlayarak ve risk raporlama süreçlerini güçlendirerek önceliklendirilebilir. Daha iyi veri ve daha güçlü cevap planları sayesinde, senaryolar modellenebilir ve daha doğru şekilde test edilebilir.

‍

Risk Yönetimi Süreci ve Adımları Nelerdir?

Risk yönetimi süreci, potansiyel tehditlerle başa çıkmak için güçlü bir strateji sağlamak üzere bir araya getirilen çeşitli tedbirlerden oluşan sürekli bir döngüdür. Risklerin tanındığı ve tanımlandığı risk tanımlama ile başlar. Ardından, belirlenen risklerin potansiyel etki ve olasılıklarına göre değerlendirilmesini içeren risk değerlendirmesi ve analizi gelir. Değerlendirmenin ardından, her bir riski ele almak için uygun stratejiler formüle edilir - bunlar riskten kaçınma, azaltma, paylaşma veya kabullenmeyi içerir. Son olarak süreç, risklerin ve uygulanan stratejilerin etkinliğinin sürekli olarak izlenmesini ve gözden geçirilmesini içerir.

Gerçek hayattan bir yazılım geliştirme şirketi örneğinden yola çıkarsak, risk tanımlama yazılım hataları, ölçek sapması veya teslim tarihlerinin kaçırılması gibi potansiyel tehditlerin farkına varılmasını içerebilir. Risk değerlendirmesi daha sonra bu risklerin ölçülmesini içerir - örneğin, sistemin çökmesine neden olabilecek yüksek etkili bir hata, küçük bir kozmetik hatadan daha yüksek bir önceliğe sahip olabilir. Şirket daha sonra bu riskleri yönetmek için sürekli izleme ve gerektiğinde ayarlama yaparak kapsamlı yazılım analizi gibi stratejiler belirleyebilir.

Risk Analizi ve Değerlendirmesi

Risk değerlendirmesi ve analizi, risk yönetimi sürecinin önemli unsurlarıdır. Tanımlanan her bir riskin potansiyel etkisi ve gerçekleşme olasılığına göre değerlendirilmesiyle ilgilidir. Bu analiz için nicel ve nitel teknikler kullanılır - birincisi finansal kayıplar gibi sayısal ölçütleri içerirken, ikincisi yargıya dayalı derecelendirmeleri içerebilir.

Risklerini değerlendiren bir havayolu şirketini düşünün. Uçak kazası gibi yıkıcı bir riskin gerçekleşme olasılığı düşük ancak etkisi yıkıcı olacaktır. Öte yandan, bir rötar daha olası ancak daha az şiddetli bir etkiye sahip olabilir. Bir havayolu şirketi bu risk değerlendirmesini doğru bir strateji oluşturmak için kullanır - birincisi için kapsamlı güvenlik kontrollerine ve bakım rutinlerine yatırım yapmak, ikincisi için ise verimli planlama ve lojistik yapmak gibi.

Kurumsal Risk Yönetimi ve Şirketlerde Uygulama Örnekleri

Kurumsal Risk Yönetimi (ERM), bir kurumdaki tüm potansiyel riskleri ve bunların birbirleriyle nasıl etkileşim içinde olduğunu dikkate alan bütünsel bir risk yönetimi yaklaşımıdır. Bir şirketin kolektif risk profilini değerlendirmek için bireysel risklerin ötesine geçer.

ERM uygulayan küresel bir üretim şirketi düşünün. Döviz kuru dalgalanmaları gibi finansal riskler, üretim hattı arızaları gibi operasyonel riskler ve hatta rakibinin getirdiği yenilikler gibi stratejik riskler de dahil olmak üzere çeşitli risk türlerini dikkate alması gerekecektir. ERM'yi uygulayarak şirketler bu risklerin nasıl etkileşim içinde olduğunu görebilirler - örneğin, bir üretim hattı arızası siparişlerin gecikmesine yol açabilir ve bu da finansal performansı ve rekabet gücünü etkileyebilir. Bu farkındalığa sahip olan şirketler, bu risklerin karşılıklı bağımlılıklarını hesaba katan kapsamlı stratejiler oluşturabilir.

Risklerin Belirlenmesi ve Risklerden Kaçınılması

En yenilikçi olan ve düzenleyici emirlere cevap vermede en etkili olan işletmeler gelecekteki standartları ve uygulamaları yürütme eğilimi gösterecektir. Belki de daha önemlisi, etkili dahili performans analizi ve ölçümü bu sorunsuz bağlantı ve şeffaflığı zorunlu kılar.

Şirketlere olası riskleri daha hızlı belirlemeleri ve işletme genelinde, işletme, itibar, teknoloji, ürün, güvenlik/siber ve dolandırıcılık riskleri de dahil olmak üzere riskleri nicelemeleri için entegre bir risk görüntüsü sağlayan yeni analitik beceriler geliştireceklerdir. Özellikle, en yaygın görülen dolandırıcılık türü olan ve tipik olarak tespit edilmesi çok zor olan, çalışanlar, yükleniciler ve ortaklar gibi şirket içinden birinin yaptığı dolandırıcılığı tespit etme yetenekleri artacaktır. Daha önce ölçekte mümkün olmayan risk sorunlarını tespit etmek için yeni bilgi kaynakları edineceklerdir (örneğin: ses kayıtları, talep başvuruları/personel e-posta kayıtları ve çoklu kanallarda davranış modelleri). Risk izleme kurallarını birden fazla disiplin genelinde otomatikleştireceklerdir (örneğin: kredi, dolandırıcılık, şirket içi süreçlere uyum, bilgilere erişim). Son olarak, ‘avantajlı duruma’ geçerek ve geleceğe hazır olmaya yatırım yaparak gelecekteki maliyetlerden/risklerden kaçınacaklardır.

En etkili risk azaltma stratejileri aksi halde görünmez olacak örüntüleri, eğilimleri ve işaretleri belirler ve bunlara hitap eder.

·                   Zayıf Noktaların Belirlenmesi: olası zayıflık alanlarını bulun ve niceleyin.

·                   İleriye Dönük Savunma: izleme ve gelişmiş tehdit istihbaratı sistemi kurun.

·                   Risk Yönetimi Modelleri: tüm risk kategorilerini dikkate alın—BT, marka, işletme.

Risk Yönetiminde Dikkate Alınacak Hususlar

·                   Dolandırıcılık ve güvenlik riski endüstriye göre değişiklik gösterir, ancak tüm işletmelerin potansiyel dolandırıcılık durumlarını tespit etmeleri ve bunları hızlı bir şekilde hafifletmeleri için kapasitelerini iyileştirmeleri gerekmektedir.

·                   İşletmeler online ve iddia dolandırıcılığı ve kimlik hırsızlığı konularında büyük bir artış yaşama potansiyeli ile karşı karşıyadır.

·                   İşletme riski artmaktadır ve bir şirketin yatırımcıları ve müşterileri arasındaki itibarını maddi olarak etkileyebilir. Sonuç büyük para cezaları ve sınırlamalar olabilir.

·                   Endüstri genelinde düzenlemelere uygunluk, pahalı ve çok zaman harcayan projeleri içeren, daha karmaşık analiz ve raporlama bağlantısı gerektirmektedir.

·  Siber ihlaller karmaşıklık ve etki açısından artmaya devam etmektedir ve bu işletme, finans ve markanın global algısı dahil tüm iş alanlarında güvenlik riskinin artmasına yol açmaktadır.